SGK - SSK

Sigortasız İşçi Çalıştırma İhbarı Nasıl Yapılır? 2024 Sigortasız İşçi Çalıştırma Şikayet Süresi

Sigortasız İşçi Çalıştırma İhbarı Nasıl Yapılır? Sigortasız İşçi Çalıştırma Şikayet Süresi, Sigortasız İşçi Çalıştırma Şikayet, Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası, Geriye Dönük Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası, Sigortasız İşçi Çalıştırma Şikayet Hattı ve daha fazlası yazımızda...

Sigortasız İşçi Çalıştırma İhbarı Nasıl Yapılır? Sigortasız İşçi Çalıştırma Şikayet Süresi; Sigortasız işçi çalıştıran kişilerin ihbarı nasıl yapılır gelin birlikte bakalım. Kayıt dışı istihdam nedir, sigortasız işçi çalıştırmanı cezası, ihbar yöntemleri nelerdir, sigortasız çalışmada ihbar süresi ya da zaman aşımı var mıdır gibi birçok merak edilen soruları cevapladık. 

Sigortasız işçi çalıştırma, yani kayıt dışı istihdam, ülkemiz ekonomisinin her zaman en büyük sorunlarından birisi olmuştur. Gerek ekonomik kriz nedeniyle gerekse sosyal güvenlik bilincinin yeterince gelişmemesinden kaynaklı olarak kayıt dışı istihdam tam anlamıyla ortadan kaldırılamamaktadır. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumunun almış olduğu önlemler ve sigortasız işçi çalıştırma konusunda yürürlüğe giren oldukça caydırıcı cezalar sayesinde bu oranlar eskiye nazaran iyileşme göstermektedir.

Kayıt Dışı İstihdam Nedir?

Toplum içerisinde sigortasız eleman çalıştırma olarak da bilinen kayıt dışı istihdam; yasal işlerde çalışıp istihdama katılan kişilerin yerine getirdikleri çalışmaların gün ya da ücret anlamında ilgili kurumlara ya hiç bildirilmemesi ya da eksik bildirilmesidir. Ve bu tanım itibariyle düşünüldüğünde karşımıza 3 türlü kayıt dışı istihdam çıkmaktadır. Bunlar:

  • Çalışanın Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi,
  • Çalışma gününün eksik bildirilmesi ve
  • Prime esas kazancın eksik bildirilmesi şeklindedir.

Bu haliyle her üç şekilde de kayıt dışı istihdam oluşmaktadır. Peki, çalışanların sigortalarının belirli kurumlardan bu şekilde ya tamamen ya da kısmi şekillerle gizlenmesinin nedenleri nelerdir?

Bu nedenleri ise ekonomik, sosyokültürel, hukuki ve idari nedenler olarak üç başlıkta inceleyebiliriz. 

  • Ekonomik Nedenler: Ülkenin içinde bulunduğu enflasyon, işsizlik ve gelir dağılımı adaletsizliği gibi durumlardan ötürü sigortasız işçi çalıştırmanın sıradanlaşması ve artması.
  • Sosyokültürel Nedenler: Nüfus artış hızının çok fazla olduğu ülkelerde ve kayıt dışı çalışmanın zararlarının çok fazla bilinmemesi durumlarında da kayıt dışı istihdam oranları yüksek olmaktadır.
  • Hukuki ve İdari Nedenler: Yasaların sık sık değişmesi ve çok fazla karmaşık olması sigortasız işçi çalıştırma oranlarını olumsuz yönde etkiler.
sigortasız i̇şçi çalıştırma cezası
sigortasız i̇şçi çalıştırma cezası

Sigortasız İşçi Çalıştırma İhbar Yöntemleri Nelerdir?

Sigortasız işçi çalıştırma konusundaki ihbarı bulunduğunuz il ve ilçedeki Sosyal Güvenlik Kurumlarına birebir ve sigortasız işçi çalıştırma şikayet dilekçesi ile yapabileceğiniz gibi SGK’nın Alo 170 SGK şikayet ve SGK ihbar hattı aracılığıyla da gerçekleştirebilirsiniz. İşçi şikayet hattı Alo 170’i aradığınız takdirde denetimin gerçekleştirilebilmesi için şikayet edilecek iş yerinin unvanı, açık adres bilgileri ve sigortasız çalıştırılan kişi ya da kişilerin isim bilgilerini bildirmeniz gerekmektedir.

Sigortasız işçi çalıştırma şikayeti dilekçe örnekleri için TIKLAYINIZ!

Sigortasız İşçi Çalıştırmanın Cezası Nedir?

Sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen iş yerleri için para cezalarının yanı sıra birtakım idari yaptırımlar da uygulanmaktadır. Uygulanan sigortasız işçi çalıştırma cezası ise işletmenin türüne göre değişiklik gösterir. 

  • Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olan ve sigortasız işçi çalıştıran iş yerleri: 38 brüt asgari ücret cezası verilir.
  • Diğer defterleri tutmakla yükümlü olan ve sigortasız işçi çalıştıran iş yerleri: 32 brüt asgari ücret cezası verilir.
  • Defter tutmakla yükümlü olmayan ve sigortasız işçi çalıştıran iş yerleri: 29 brüt asgari ücret cezası verilir.

Görüldüğü gibi sigortasız işçi çalıştırmanın cezası oldukça büyük rakamlarla ifade edilmektedir ve bununla da kalmamaktadır. Bu cezaların yanı sıra;

  • İlgili belgelerin ilgili kurumlara verilmemesinden doğan idari para cezaları
  • Sigortasız işçinin geçirdiği iş kazası ve meslek hastalığı gibi birtakım zararlarla karşı karşıya kaldığında buradan doğan zararların işveren tarafından karşılanması
  • Sigortasız olarak çalıştırılan süreye ait primlerin gecikme zammı ve cezası ile birlikte işverenden tahsil edilmesi gibi oldukça ağır müeyyideler de bulunmaktadır.
  • Ayrıca sigortasız işçi çalıştıran işverenler bir yıl süre ile hiçbir devlet teşvikinden yararlanamazlar.

Sigortasız çalışan işçiye ceza var mı?

Hayır. Çünkü sosyal güvenlik düzenlemeleri gereği işçi korunan taraftır ve sigortasız olduğu süre zarfında zaten yeterince mağduriyet yaşamıştır. Bu nedenle sigortasız çalışma değil, sigortasız çalıştırma cezalandırılmaktadır.

sigortasız i̇şçi çalıştırma
sigortasız i̇şçi çalıştırma

Sigortasız İşçi Çalıştırma Neden Cezaya Tabiidir?

Sigortasız işçi çalıştırma, toplumun pek çok paydaşı için olumsuz durumlara yol açtığından cezaya tabiidir. Kayıt dışı istihdam yalnızca sigortasız çalışan işçi açısından değil, işverenler ve devlet açısından da olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. İşçi açısından ortaya çıkan olumsuz sonuçlardan bazıları şöyledir:

  • İşçinin olası iş kazaları, meslek hastalıkları, analık gibi durumlarından dolayı ortaya çıkan hak ve yardımlardan yararlanamaması
  • İşçinin çalışamaz duruma geldiğinde emekli aylığı alamaması
  • İşçinin ölümü halinde eş ve çocuklarının ölüm aylığı hakkından yararlanamaması
  • Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin gibi haklardan yararlanamaması

Sigortasız işçi çalıştırmanın devlet açısından olumsuzlukları ise şu şekildedir:

  • Sosyal güvenlik açıklarının kapatılabilmesi için sürekli bütçeden transfer yapılması sonucunda ortaya çıkan bütçe açıkları
  • Sosyal güvenlik sisteminden kaynaklanan yüklerin gelecek nesillere yüklenmesi
  • Sürdürülebilir sosyal güvenlik sisteminin kurulamaması ve sosyal güvenliğe olan güvenin azalması

Kayıt dışı istihdam işverenler açısından değerlendirildiğinde ise; sosyal güvenlik düzenlemelerine uyan ve işçilerinin sigortalarını yapan işverenler için büyük bir haksız rekabetten söz edilebilir. Gerçekten de işçilerinin primlerini ödeyen ve ödemeyen işverenler açısından büyük maliyet farklılıkları ortaya çıkmaktadır. Ve tüm bunlar toplumda sosyal güvenliğe duyulan inancın ve güvenin azalmasına neden olmaktadır.

Sigortasız Çalışma Nasıl Kanıtlanır?

Peki, sigortasız işçi çalıştırma nasıl kanıtlarım diye düşünüyorsanız bununla ilgili düzenlemeler de mevcuttur. SSK’sız işçi çalıştırma konusunda bir ihbarda bulunduktan sonra bu durumu kanıtlayabilmek için aşağıdaki durumlar delil olarak kullanılabilmektedir:

  • İş yerinde fiilen çalışıldığına tanıklık edebilecek bir şahit göstermek
  • İş yerinden bir maaş bordrosu ya da dekont gibi maaş alındığına dair bir belgenin bulunması
  • İş yerinde çalışma kaydının olduğu kamera kayıtları
  • İş yerinden alınan herhangi bir kargo ya da posta gibi hizmetlerin dekontu

Sigortasız işçi çalıştırma şikayet dilekçesine bu ispat belgelerinden bir veya birkaçı eklenebilecek olursa bunlar incelemeyi gerçekleştirecek olan müfettişler için oldukça önemli belgeler olacaktır.

İsteğe Bağlı Sigorta Primi Ne Kadar? [GÜNCEL]

Sigortasız Çalışmada İhbar Süresi ya da Zaman Aşımı Var mıdır?

Sigortasız işçi çalıştırma ihbar yöntemi olarak eğer SGK’nın Alo 170 işçi şikayet hattı kullanılacaksa bu şikayetin fiilen çalışılan süreler içerisinde gerçekleştirilmesi gerekir. Eğer geçmiş döneme ilişkin şikayetler söz konusu ise bu durumda çözüm İş Mahkemelerine başvurmaktan geçer.

Ancak sigortasız işçi çalıştırma şikayet süresi ya da sigortasız işçi çalıştırma şikayet zaman aşımı meseleleri farklı bir konudur. Eğer sigortasız çalıştırılıyorsanız bu konuda ilk seçeneğiniz, kurumu SGK’ya şikayet etmek olmalıdır. Biraz önce de değinildiği gibi Alo 170’i arayarak veya Çalışma Bakanlığı’na durumu açıklayan bir dilekçe yazarak şikayetinizi dile getirebilirsiniz. Şikayetinizin ardından müfettişlerin başlatacağı denetimle bir hizmet tespiti yapılacaktır.

Sigortasız çalıştırıldığınız iş yerini henüz çalışırken şikayet etmeniz oldukça önemlidir. Çünkü müfettişin sizi iş yerinde görmesi, anında geriye dönük 1 yıla kadar hizmet tespiti yapabilmesine olanak sağlayacaktır. 1 yılın üzerindeki çalışmalarınızı ise birtakım resmi belgeler, maaş bordrosu ya da bankaya verilen maaş yazısı ile ispatlayabilirsiniz.

Ancak SGK’ya şikayet etmenize rağmen herhangi bir sonuç alamazsanız bu durumda 5 yıllık süre içerisinde İş Mahkemesine hizmet tespit davası açmanız gerekmektedir. 

sigortasız i̇şçi
sigortasız i̇şçi

Sigortasız İşçi Çalıştıranı İhbar Edene Ödül Var mı?

Sosyal Güvenlik Kurumu ülkemizin uzun yıllardır en köklü problemlerinden birisi olan kayıt dışı ekonomi ile mücadelede son dönemlerde birçok yenilikler getirmiştir. İşverene uygulanan ağır ceza ve yaptırımların yanı sıra sigortasız işçi çalıştırma ihbar ödülü gibi uygulamalarla da bireyleri kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye teşvik etmektedir. Söz konusu sigortasız işçi çalıştırma ihbar ödülü Vergi Kanunu esaslarına göre belirlenmiş olup ödül miktarı kesilen ceza tutarına göre belirlenmektedir. Bu ödülden yararlanabilmek için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı şikayet ya da Alo 170 sigortasız işçi çalıştırma ihbar hattı aranarak inceleme ve denetleme süreci başlatılabilmektedir. Ayrıca sistem tarafından size verilen SGK şikayet takip numaranız ile şikayetinizin ve denetimlerin hangi aşamada olduğunu öğrenebilirsiniz.

Bunun dışında sigortasız çalıştığı iş yerini SGK’ya bildiren işçilerin büyük bir kısmı maalesef işveren tarafından işinden çıkarılmaktadır. Ancak bu konuda da oldukça işçilerin lehine olan bir düzenleme geliştirilmiştir. Bilindiği gibi işveren tarafından işten çıkarılan işçilere yine işveren tarafından bir kıdem tazminatı ödenmektedir. Bu gibi durumlarda eğer işçinin çalışmış olduğu iş yeri 30 ve üzeri kişinin çalıştığı bir iş yeri ise ve buradan sigortasız çalışmayı SGK’ya bildirdiği için işçi çıkarılıyorsa, işveren bu kişiye en az 4 en çok 8 aylık ücreti tutarında iş güvencesi tazminatı ödemek durumundadır. Eğer 30 kişinin altında bir iş yerinde çalışan kişi işinden çıkarılıyorsa bu durumunda ihbar tazminatının 3 katı tutarında işçiye tazminat ödenecektir.

İlgili Sorgulamalar:

SGK Hizmet Dökümü Sorgulama

Ne Kadar Emekli Maaşı Alırım?

Ne Zaman Emekli Olurum?

SGK İş Kazası Bildirimi Nasıl Yapılır?

 

ALO 170 Nedir?

Çalışma hayatı iletişim merkezi numarasıdır.

ALO 170 Hangi Saatlerde Çalışır?

7/24 çalışmaktadır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu