Çekme belgeli araç, trafiğe çıkışı geçici olarak durdurulmuş ve plaka ile ruhsat işlemleri askıya alınmış taşıtları ifade eder. Araçlar, çeşitli nedenlerle trafikten çekilir; ancak hurdaya ayrılmış ya da tamamen kullanılamaz hale gelmiş anlamına gelmez. Satış ilanlarında sıklıkla karşılaşılan ifade, alıcılar için fırsat ve risk barındırır.
Çekme belgeli araçların durumu, ikinci el araç piyasası için oldukça önemlidir. Çünkü araçlar, çoğu zaman piyasa değerinin altında fiyatlarla satılır. Ancak aracı tekrar trafiğe çıkarabilmek için yerine getirilmesi gereken bazı teknik ve resmi şartlar bulunmaktadır. Çekme belgeli araçların ne anlama geldiğini, nasıl trafiğe döndürüldüğünü ve satın alma sürecinde nelere dikkat edilmesi gerektiğini tüm detaylarıyla açıklayacağız.
Çekme belgeli araç, sahibinin isteğiyle ya da zorunlu nedenlerle geçici olarak trafikten çekilmiş ve bu durum resmi olarak kayıt altına alınmış taşıttır. İşlem, aracın Motorlu Taşıtlar Vergisi’nden (MTV) muaf tutulmasını ve trafiğe çıkmasının engellenmesini sağlar. Yani çekme belgesi olan araç yasal olarak trafiğe çıkamaz, ancak mülkiyeti sahibinde kalır.
İşlem şu durumlarda tercih edilir:
Aracın kayıtlı olduğu Trafik Tescil Şube Müdürlüğü’ne başvurarak çekme işlemi yapılır. Başvuru sahibinden genellikle şu belgeler istenir:
Çekme işlemi sonrasında aracın tescil kaydı pasif hale getirilir ve plaka sistemde iptal edilir. Ancak araç sahibi aracı satabilir ya da tekrar trafiğe çıkarmak için işlem başlatabilir.
Çekme belgeli araç, belirli şartlar yerine getirildiğinde yeniden trafiğe çıkarılabilir. Araçların trafikten tamamen men edilmediğini, sadece geçici olarak sistemden düşürüldüğünü unutmamak gerekir. Trafiğe dönüş işlemi, araç üzerinde herhangi bir teknik engel yoksa kolayca yapılabilir. Ancak resmi prosedürlerin eksiksiz tamamlanması şarttır.
1- Araç muayenesi yapılmış olmalı.
Aracın geçerli bir TÜVTÜRK muayenesi bulunmalıdır. Muayenesi olmayan araçların trafiğe çıkmasına izin verilmez.
2- Zorunlu trafik sigortası yaptırılmalı.
Trafiğe çıkmadan önce mutlaka zorunlu trafik sigortası yaptırılmalıdır. Bu sigorta poliçesi olmadan ruhsat çıkarılamaz.
3- Plaka işlemleri tamamlanmalı.
Araç yeniden tescile girdiğinde yeni plaka alınabilir ya da önceki plakalar tekrar kullanılabilir.
4- Vergi borçları ödenmiş olmalı.
Araç trafiğe çıkmadan önce geçmişe dönük varsa MTV borçları ödenmiş olmalıdır.
5- Trafik Tescil Şube Müdürlüğü’ne başvuru yapılmalı.
Tüm belgelerle birlikte ilgili tescil birimine gidilerek yeniden tescil işlemi başlatılır.
Tüm bu işlemler tamamlandığında çekme belgeli araç, yeniden aktif hale gelir ve yasal olarak trafikte kullanılabilir.
Çekme belgeli araç, özellikle uygun fiyatlı araç arayanlar için cazip bir seçenek olabilir. Ancak bu tür araçları satın almadan önce hem avantajlarını hem de olası risklerini detaylıca değerlendirmek gerekir. Satın alma süreci diğer araçlara göre daha fazla kontrol ve hazırlık gerektirir.
Bu nedenle çekme belgeli araç alırken hem teknik durum hem de evrak kontrolü mutlaka yapılmalı, mümkünse noter veya uzman yardımı alınmalıdır.
Çekme belgeli araç, doğru araştırma ve kontroller yapıldığında avantajlı olabilir; ancak alım aşamasında yapılacak hatalar ciddi mağduriyetlere yol açabilir. Bu nedenle aracı görmeden ve belgeleri incelemeden önce detaylı bir kontrol süreci izlenmelidir.
1- Araç hasar kaydı ve geçmişi sorgulanmalı
Aracın ağır hasarlı olup olmadığı, kazaya karışıp karışmadığı TRAMER sistemi üzerinden sorgulanmalı, varsa kaza fotoğrafları istenmelidir.
2- Ekspertiz yaptırılmalı
Araç mutlaka detaylı bir otomotiv ekspertiz firmasına götürülerek motor, şanzıman, kaporta ve yürür aksamı incelenmelidir.
3- Neden çekme belgeli olduğu öğrenilmeli
Araç sahiplerinden ya da satıcıdan, aracın neden trafikten çekildiği açıkça sorulmalı; belgelerle doğrulanmalıdır.
4- Tescil ve ruhsat evrakları kontrol edilmeli
Aracın ruhsatı, çekme belgesi, varsa eski plakaları, noter satış belgesi gibi resmi evrakları eksiksiz şekilde sunulmalıdır.
5- Vergi ve ceza borcu var mı kontrol edilmeli
Araca ait MTV borcu, trafik cezası veya rehin/ipotek gibi yasal durumlar sorgulanmalıdır.
6- Satış sözleşmesi net hazırlanmalı
Özellikle bireysel alım-satım durumlarında, aracın “çekme belgeli olduğu alıcı tarafından biliniyor” ibaresi mutlaka yazılı şekilde belirtilmelidir.
Çekme belgeli araç ile hurda araç terimleri zaman zaman karıştırılsa da, bu iki durum birbirinden oldukça farklıdır. Aralarındaki farkı bilmek, hem alıcılar hem de satıcılar açısından büyük önem taşır. Çünkü fark, aracın yeniden trafiğe çıkıp çıkamayacağını, yasal durumunu ve ekonomik değerini doğrudan etkiler.
