Ehliyet sınıfları nelerdir sorusu, sürücü belgesi almak isteyen adayların aklındaki ilk ve en kritik başlıktır. Çünkü her araç türü için farklı ehliyet sınıfı, yaş sınırı, tecrübe şartı ve geçerlilik süresi vardır.
- Ehliyet Nedir ve Neden Sınıflara Ayrılır?
- Ehliyet Sınıfları, Yaş/Deneyim Şartları ve Kapsam
- Motosiklet Ehliyetleri: M – A1 – A2 – A
- M Sınıfı Ehliyet (Moped)
- A1 Ehliyet (125 cc’ye kadar)
- A2 Ehliyet (35 kW’a kadar)
- A Ehliyet (Tüm motosikletler)
- Otomobil Tarafı: B – BE – B1
- Yük Taşımacılığı: C1 – C1E – C – CE
- Yolcu Taşımacılığı: D1 – D1E – D – DE
- Tarım ve Şantiye: F – G
- Ehliyet Sınıfları Arası Geçiş (Yükseltme) – Adım Adım
- Sağlık, Psikoteknik, SRC ve Diğer Belgeler
- Römork Kuralları ve Kombine Kütle Mantığı
- Sık Yapılan Hatalar ve Cezalar (2025)
- İhtiyaca Göre Doğru Ehliyet
- Şehir içi motosiklet
- Aile aracı / günlük kullanım
- Kargo/kurye – hafif ticari
- Profesyonel lojistik
- Servis/okul taşımacılığı
- Tarım/şantiye
- Geçerlilik Süresi ve Yenileme – Pratik Özet
- Kısa Kılavuz Tablolar
- Sık Sorulan Sorular (SSS)
2025 itibarıyla Türkiye’de ehliyet sınıfları; M, A1, A2, A, B1, B, BE, C1, C1E, C, CE, D1, D1E, D, DE, F ve G olarak sınıflandırılır.
Bu kapsamlı rehberde, hangi ehliyet hangi aracı kullanır, yaş ve deneyim şartları, römork kısıtları, yenileme süreleri, üst sınıfa geçiş yolları ve sık yapılan hatalar dahil tüm ayrıntıları bulacaksın.
Ehliyet Nedir ve Neden Sınıflara Ayrılır?
Ehliyet (sürücü belgesi), kişiye belirli bir araç sınıfını trafikte kullanma yetkisi veren resmi kimlik belgesidir. Ehliyet sınıfları; araç ağırlığı, motor gücü, yolcu/yük kapasitesi, römork kullanımı gibi teknik farklılıklara göre ayrılır. Bu sayede trafik güvenliği korunur, sürücüler araç tipine özgü eğitim ve sınav süreçlerinden geçer.
Sürücü Belgesi – Ana İlkeler
- Yaş şartı ve deneyim her sınıf için farklıdır.
- Bazı sınıflar römorklu kullanım (E takısı) gerektirir: BE, C1E, CE, D1E, DE.
- Geçerlilik süresi; hafif sınıflarda 10 yıl, ağır vasıta ve yolcu taşımada 5 yıltır.
- Sağlık raporu, adli sicil, psikoteknik gibi ek gereklilikler bazı sınıflar için zorunludur.
Ehliyet Sınıfları, Yaş/Deneyim Şartları ve Kapsam
Aşağıdaki tablo, 2025 için ehliyet sınıflarını; kullandırdığı araç, minimum yaş, gerekli deneyim ve geçerlilik süresi ile özetler.
| Ehliyet | Kullanım Kapsamı | Minimum Yaş | Deneyim Şartı | Geçerlilik |
|---|---|---|---|---|
| M | Moped (maks. 45 km/s), küçük motorlu bisiklet | 16 | Yok | 10 yıl |
| A1 | 125 cc’ye kadar motosiklet / 11 kW’a kadar scooter | 16 | Yok | 10 yıl |
| A2 | 35 kW’a kadar motosiklet (0,2 kW/kg sınırı) | 18 | Yok | 10 yıl |
| A | Tüm motosikletler (35 kW üstü) | 24 (veya 20 + 2 yıl A2) | A2 ile 2 yıl (alternatif yol) | 10 yıl |
| B1 | 4 tekerlekli motosiklet (quadricycle) | 16 | Yok | 10 yıl |
| B | Otomobil + kamyonet (M1/N1 ≤ 3.500 kg) | 18 | Yok | 10 yıl |
| BE | Römorklu otomobil/kamyonet (römork > 750 kg) | 18 | B gerekli | 10 yıl |
| C1 | 7.500 kg’a kadar kamyon (N2 alt sınır) | 18 | B gerekli | 5 yıl |
| C1E | Römorklu C1 (kombine > 12.000 kg olabilir) | 18 | C1 gerekli | 5 yıl |
| C | Kamyon (7.500 kg üzeri) | 21 | B gerekli | 5 yıl |
| CE | Römorklu kamyon/çekici (tır) | 21 | C gerekli | 5 yıl |
| D1 | Minibüs (en çok 16 yolcu + sürücü) | 21 | B gerekli | 5 yıl |
| D1E | Römorklu minibüs | 21 | D1 gerekli | 5 yıl |
| D | Otobüs (16’dan fazla yolcu) | 24 | B gerekli | 5 yıl |
| DE | Römorklu otobüs | 24 | D gerekli | 5 yıl |
| F | Traktör (tarım araçları) | 18 | Yok | 10 yıl |
| G | İş makineleri (forklift, kazıcı, yükleyici vb.) | 18 | Operatörlük belgesi | 10 yıl |
Motosiklet Ehliyetleri: M – A1 – A2 – A
M Sınıfı Ehliyet (Moped)
M sınıfı ehliyet, 45 km/s ile sınırlı moped ve benzeri motorlu bisikletleri kapsar.
Avantajlar: Düşük hız, kolay ulaşım, ekonomik kullanım.
Dikkat: Şehir içi güvenlik ekipmanı (kask/ek koruma) zorunludur.
A1 Ehliyet (125 cc’ye kadar)
125 cc ve 11 kW güç sınırındaki motosiklet/scooter’lar için uygundur.
Kimler tercih eder? Şehir içi pratik ulaşım isteyen genç sürücüler.
A2 Ehliyet (35 kW’a kadar)
Orta güç sınıfında, şehir içi/dışı denge isteyenler için.
Sınır: 0,2 kW/kg güç/ağırlık oranı.
A Ehliyet (Tüm motosikletler)
Yüksek performanslı motosikletleri kapsar.
Alternatif geçiş: 20 yaş + 2 yıl A2 deneyimi olanlar, 24 yaş beklemeden A alabilir.
Motosiklet Sınıflarında Örnek Araçlar
- A1: 125 cc scooter, commuter
- A2: 300–500 cc naked/sport/adv
- A: 600–1000 cc ve üstü sport/adv/cruiser
Otomobil Tarafı: B – BE – B1
B Sınıfı Ehliyet (Otomobil/Kamyonet)
B ehliyet, en yaygın sürücü belgesidir. M1/N1 sınıfı otomobil ve hafif ticari araçları (3.500 kg azami kütleye kadar) kullandırır.
B Ehliyet ile Römork
- 750 kg’a kadar römork, B ile kullanılabilir.
- 750 kg üzeri römork gerekiyorsa BE şarttır.
BE Sınıfı (Römorklu B)
Karavan, tekne taşıyıcı, ağır römork ihtiyacı olanlar için idealdir.
B1 Sınıfı (Quadricycle)
4 tekerlekli motosiklet tabanlı mikro araçlar (bazı hafif elektrikliler) için.
Yaş: 16. Kullanıcı: Şehir içi pratik ulaşım.
Yük Taşımacılığı: C1 – C1E – C – CE
C1 (7.500 kg’a kadar kamyon)
18 yaş ve B şartıyla hafif kamyon kullanımı. Lojistiğe giriş için uygundur.
C1E (Römorklu C1)
C1 üzerine römork eklemek isteyenler için. Kombine kütle artar; çekiş ve frenleme eğitimi kritik.
C (Kamyon)
21 yaş, B deneyimi gerekir. 7.500 kg üzeri kamyonlar.
Sektör: Nakliye, inşaat, tedarik zinciri.
H2: CE (Tır / Çekici + Dorse)
C üzerine römork: Tır ehliyeti.
Profesyonel sürüş, uzun yol, uluslararası taşımacılık.
Yolcu Taşımacılığı: D1 – D1E – D – DE
D1 (Minibüs)
16+1 yolcu kapasitesine kadar. 21 yaş, B gerekir.
Kullanım: Okul/servis/minibüs işletmeleri.
D1E (Römorklu minibüs)
Minibüs + römork gerektiren özel durumlar.
D (Otobüs)
24 yaş, B gerekir. 16’dan fazla yolcu kapasiteli otobüsler.
Meslekî yeterlilik, psikoteknik, SRC gibi belgeler işte zorunlu olabilir.
DE (Römorklu otobüs)
Otobüs arkasına römork bağlandığında gereken sınıf.
Tarım ve Şantiye: F – G
F (Traktör)
Tarla yolu, kısa mesafe kara yolu taşımaları ve tarımsal ekipman römorkları.
G (İş Makineleri)
Forklift, ekskavatör, yükleyici, vinç vb.
Önemli: MEB onaylı operatörlük belgesi + G sınıfı kombinasyonu aranır.
Ehliyet Sınıfları Arası Geçiş (Yükseltme) – Adım Adım
Alt sınıflardan üst sınıflara geçişte yaş/deneyim ve sınav şartları vardır.
Örnek akışlar:
- A1 → A2 → A (güç limitleri yükselir)
- B → C1 → C → CE (hafif ticari → kamyon → tır)
- B → D1 → D (minibüs → otobüs)
Tipik Yükseltme Şartları Tablosu
| Mevcut | Hedef | Asgari Yaş | Ek Şart |
|---|---|---|---|
| A1 → A2 | 18 | Direksiyon sınavı | |
| A2 → A | 24 (veya 20 + 2 yıl A2) | Teorik + uygulama | |
| B → C1/C | 18/21 | Sağlık + direksiyon | |
| C → CE | 21 | Römork eğitimi + sınav | |
| B → D1/D | 21/24 | Psikoteknik + mesleki yeterlilik |
Sağlık, Psikoteknik, SRC ve Diğer Belgeler
Sağlık Raporu
Tüm sınıflar için sürücü olur ibareli sağlık raporu gerekir. Ağır vasıta/yolcu sınıfları daha sık yenileme ister.
Psikoteknik
Profesyonel sürücülükte (yük/yolcu taşımacılığı) psikoteknik değerlendirme şarttır.
Mesleki Yeterlilik / SRC
Ticari faaliyette SRC belgeleri aranır (metinde ayrıntıya girmeden SEO sinyali vermek yeterli).
Römork Kuralları ve Kombine Kütle Mantığı
Neden “E” Takısı Var?
E harfi, römorklu kullanım yetkisini ifade eder (BE, C1E, CE, D1E, DE).
Kritik parametreler: römork ağırlığı, araç+römork toplamı (kombine kütle), fren sistemi.
Hızlı Özet
- B ile ≤ 750 kg römork → serbest.
- > 750 kg römork → BE gerekir.
- Ağır vasıtada römork eklenirse → C1E / CE.
- Yolcuda römork eklenirse → D1E / DE.
Sık Yapılan Hatalar ve Cezalar (2025)
- Yanlış ehliyet sınıfı ile araç kullanma
- Römork ağırlığını yanlış değerlendirme
- Ehliyet yenileme süresini kaçırma
- Operatörlük belgesi olmadan iş makinesi kullanma
Olası Yaptırımlar
- Yanlış sınıf ile kullanımda yüksek idari para cezası + araç men
- Römork kurallarına aykırılıkta ceza ve trafikten men
- Süresi dolmuş ehliyet ile kullanımda ceza + yenileme zorunluluğu
İhtiyaca Göre Doğru Ehliyet
Şehir içi motosiklet
- A1 (125 cc scooter) → düşük maliyet, kolay manevra.
- Uzun vadede güç gerekir diyorsan → A2.
Aile aracı / günlük kullanım
- B → otomobil/SUV.
- Karavan çekmek istiyorsan → BE.
Kargo/kurye – hafif ticari
- B çoğu senaryoyu karşılar.
- 1,5–3,5 ton üstü iş için → C1 veya C.
Profesyonel lojistik
- C → CE (tır) rotası.
- Psikoteknik, SRC, dijital takograf gibi iş şartlarını planla.
Servis/okul taşımacılığı
- D1 (minibüs) veya ileride D (otobüs).
Tarım/şantiye
- F (traktör), G (iş makinesi + operatörlük).
Geçerlilik Süresi ve Yenileme – Pratik Özet
| Grup | Sınıflar | Süre | Not |
|---|---|---|---|
| Hafif | M, A1, A2, A, B1, B, BE, F, G | 10 yıl | Periyodik sağlık kontrolü önerilir |
| Ağır/Yolcu | C1, C1E, C, CE, D1, D1E, D, DE | 5 yıl | Sağlık + psikoteknik (işe göre) |
Yenileme adımları: Randevu → sağlık raporu → biyometrik foto → harç/kart bedeli → teslim.
Kısa Kılavuz Tablolar
Yaş Şartı
| 16 | M, A1, B1 |
| 18 | A2, B, BE, C1, C1E, F, G |
| 21 | C, CE, D1, D1E |
| 24 | D, DE |
Hangi Ehliyet Hangi Aracı Kullanır?
| Araç | Ehliyet |
|---|---|
| Moped | M |
| 125 cc motosiklet | A1 |
| 35 kW’a kadar motosiklet | A2 |
| Tüm motosikletler | A |
| Otomobil/kamyonet ≤ 3.500 kg | B |
| Römorklu otomobil (>750 kg) | BE |
| Kamyon ≤ 7.500 kg | C1 |
| Römorklu C1 | C1E |
| Kamyon > 7.500 kg | C |
| Tır (çekici + dorse) | CE |
| Minibüs (16+1) | D1 |
| Römorklu minibüs | D1E |
| Otobüs | D |
| Römorklu otobüs | DE |
| Traktör | F |
| İş makinesi | G |
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1) Ehliyet sınıfları nelerdir ve hangisini seçmeliyim?
M, A1, A2, A, B1, B, BE, C1, C1E, C, CE, D1, D1E, D, DE, F, G. Kullanacağın araca göre sınıf seç: otomobil için B, tır için CE, otobüs için D, traktör için F, iş makinesi için G.
2) B ehliyeti ile römork çekebilir miyim?
Evet, 750 kg’a kadar römork B ile çekilir. Daha ağır römork için BE gerekir.
3) A ehliyetini 24 yaşı beklemeden alabilir miyim?
Evet. 20 yaş + 2 yıl A2 deneyimi varsa A sınıfına geçebilirsin.
4) Ağır vasıta ehliyetleri kaç yıl geçerli?
C/C1/CE/C1E/D/D1/DE/D1E sınıfları 5 yıl geçerlidir; periyodik sağlık kontrolleri gerekir.
5) İş makinesi kullanmak için sadece G yetmez mi?
Hayır. G sınıfının yanında ilgili operatörlük sertifikası da gerekir (forklift, kazıcı vb. için ayrı modül).
