TİKA Nedir? TİKA Ne İş Yapar? Açılımı ve Görevleri

1991 yılında Soğuk Savaş’ın sona ermesi ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılması ile birlikte dünya üzerinde önemli gelişmeler yaşandı. Ortak değerlere sahip olduğumuz yeni ulus devletler kuruldu ve buna bağlı olarak kısa zamanda bu ulus devletlerin Türkiye’den beklentileri oluştu. Sistemleri serbest pazar ekonomisinden oldukça uzak olan bu ülkeler, birtakım kalkınma iş birliği uygulamalarından yararlanma yoluna gittiler. Bu noktada başta Türk Cumhuriyetleri olmak üzere, ülkemizin yoğun tarihi kültürel bağlarının etkisiyle güçlü bir işbirliği geliştirmek amacıyla TİKA kuruldu. Zaman ilerledikçe dış politika yönelimlerimiz değişti, bu değişimlerin etkisi ile kalkınma iş birlikleri sürecinin etkinliğini artırmak için TİKA’nın yapısı da dönüştü. TİKA’nın kurumsal olarak büyüme hızı zamanla arttı, kurum her yıl daha çok ülkede yeni ofisler açarak çok geniş bir coğrafyada faaliyet gösterir hale geldi. Bu büyük gelişimin ardındaki yapıyı tanımak, ne olduğunu, görevlerini ve faaliyet alanlarını bilmek bu sebeplerle oldukça önemli bir hal aldı.

TİKA Nedir?

TİKA’nın açılımı; Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığıdır. TİKA özetle; eğitim, sağlık, enerji, restorasyon, sivil/idari altyapı, hayvancılık ve tarım alanlarında hizmet gösteren, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne bağlı tek teknik yardım kuruluşudur.

TİKA; Afrika, Orta Asya, Doğu Asya, Latin Amerika, Balkan ülkeleri başta olmak üzere yaklaşık 14 ülkede birden faaliyetlerini yürütmektedir.

TİKA Ne Zaman Kuruldu?

TİKA, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin teknik ihtiyaçları doğrultusunda 1992 yılında Dışişleri Bakanlığına bağlı olarak kuruldu. 28 Mayıs 1999 tarihinde Başbakanlık kurumuna bağlandı. TİKA’nın başkanlığını 2011 yılından beri Dr. Serdar Çam üstlenmektedir.

1991 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) dağılmasının hemen ardından birçok Türk devleti bağımsızlığını kazanmış ve bu şekilde Türkiye Cumhuriyeti, bu devletlere ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda destek verecek ve koordinasyonu sağlayacak bir oluşumun varlığına ihtiyaç duymuştur. Bu ihtiyaç doğrultusunda TİKA kurulmuştur.

2018 genel seçimlerin ardından Başbakanlık oluşumu ortadan kalkmıştır. TİKA, kamu tüzel kişiliğine haiz ve özel bütçeli olarak nitelendirilen bir kuruluş olduğundan, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlanmıştır.

TİKA Ne İş Yapar?

Genel olarak TİKA’nın görevlerini şu şekilde sıralanabilir:

• Gelişmekte olan ülkelerle eğitim, finans, teknoloji, ticaret vb. konularda beraber hareket etme planları yapmak
• Yardım ettiği ülkelerin bağımsızlığını güçlendirmek
• Türkiye’nin temel hedeflerini göz önüne alarak diğer ülkelerle gerçekleşebilecek iş birlikleri ve yardım konularını ortaya koymak
• Belirlenen konularda gerekli olan tüm planları yapmak veya yapılmasını sağlamak
• Söz konusu ülkelere ait arz ve taleplerin düzenlenmesine yardım etmek

Özetlemek gerekirse başlıklar halinde TİKA’nın görevlerini;

• İş birliği,
• Proje ve programlar,
• İdari, ekonomik, sosyal yardımlar,
• Türk kültür merkezleri,
• Diğer kamu kurumları ile koordinasyon şeklinde sıralamak mümkündür.

TİKA’nın Faaliyetleri Nelerdir?

• Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı olan TİKA, yurt dışı ofisleri vasıtasıyla dış yardımları organize etmektedir.
• TİKA’nın son dönemlerde en çok dikkat çeken projelerinden biri, Kanuni Sultan Süleyman’ın kayıp mezarının bulunmasıdır.
• Tarım ve hayvancılık alanındaki ekipman desteği, başta Afrika’da olmak üzere birçok ülkenin su kuyularının açılması gibi çeşitli faaliyetleri söz konusudur.
• Sağlık alanında ise Sudan, Filistin, Somali gibi ülkelerde hastane inşa etme projeleri yürütmektedir.
• TİKA, restorasyon konusunda da sorumluluk üstlenerek ortak tarihi mirası korumak amacıyla Orta Asya ve Balkanlar olmak üzere birçok farklı yerde Osmanlı eserlerini restore etmiştir.
• Değişim programları ile birçok alanda uzmanlık eğitimi veren TİKA, birçok ülkede sağlık ocakları, okullar, idari binaların inşa edilmesi ya da tadilatı gibi fiziki altyapının güçlenmesi adına çoğu projeyi hayata geçirmiştir.

TİKA’nın Faaliyet Alanları Nelerdir?

• Eğitim
• Sağlık
• Enerji
• İletişim
• Sosyal altyapı ve hizmetler
• Nüfus politika ve programları
• İdari ve sivil altyapılar
• Su ve su hijyeni
• Diğer sosyal altyapı ve hizmetler
• Ekonomik altyapı ve hizmetler
• Ulaştırma ve depolama
• İş ve diğer hizmetler
• Bankacılık ve finans
• Üretim sektörleri
• Sanayi, madencilik ve inşaat
• Tarım, ormancılık ve balıkçılık
• Ticaret ve turizm
• Çoklu/ çakışan sektörler