EYT Nedir, Kimleri Kapsıyor? 2024 EYT Emeklilik Şartları

EYT Nedir, Kimleri Kapsıyor? EYT Emeklilik Şartları; Emekli olma planları yapan kişilerin en çok sıkıntı çektiği konulardan biri de yaşa takılmadır. Peki emekli olma şartları, yaş haddi nasıl hesaplanır, sigorta prim gün sayısı gibi emeklilik hakkında merak edilenleri sizler için paylaştık.

Emeklilik ile ilgili kanunun başka bir deyişle, emekli olmak için gerekli şartların değişmesi ile birlikte en zararlı çıkan grup şüphesiz ki emeklilik için yaşa takılanlar. Erken emeklilik için kanun değişikliği bekleyenler yine bu aralıkta kalan bireyler. 2008 yılının ardından işe girenler için, emekliliğin ilk şartı 65 yaşını doldurmuş olmakken, 1999 ile 2008 yılları arasında sigorta bir işte başlamış olanlar için durum biraz daha karışık. Bu yazımızda sizlere EYT kısaltmasıyla sıklıkla karşılaştığınız emeklilikte yaşa takılanlar derken kimlerin kastedildiğini açıklayacağız. Bununla birlikte konunun daha iyi anlaşılabilmesi için “bahsi geçen yasa değişikliği nedir?” ve “emeklilik şartları nelerdir?” sorularının cevaplanması gerekmektedir. Ayrıca konuyla yakinen ilgili olarak “%5 kesinti ile emekli olmak” ne anlama gelir sorusunun da yanıtlamış olacağız.

BAĞ-KUR’dan SSK’ya Geçiş EYT Şartları | 1260 Gün Şartı Kalktı mı?

EYT Nedir, Kimleri Kapsıyor? EYT Emeklilik Şartları

Öncelikle emeklilikte yaşa takılanlar kavramı, 08.09.1999 yılından sonra işe girmiş olanlar ile daha öncesinde işe girmiş olanlar arasında yapılan kıyaslama sonucu ortaya çıkmıştır. Bu tarihten önce, işe girmiş olan bireyler, emekli olmak için herhangi bir yaşa erişmek durumunda olmayıp yalnızca kadınlarda 20, erkeklerde 25 çalışma yılını ve SSK‘lıysa toplamda 5000 günü doldurmuş olmaları beklenmekteydi. Fakat bu yasa değişikliği ile, emekli olma şartlarına bir de “yaş haddi” eklendi. Özetle yaşa takılmak, prim gününün ve sigortalılık süresini dolmuş olmasına rağmen yasada belirtilen yaşı sağlayamadığı için emekli olamamak demektir. Mevzunun daha iyi anlaşılabilmesi adına, emekli olmanın üç şartını inceleyelim:

• Sigorta Prim Gün Sayısı: Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının ödendiği gün sayısını ifade eden bir kavramdır. Zorunlu veya isteye bağlı sigorta yaptırılmış biçimde çalışarak, borçlanma ile, birleştirilen süreler ile emeklilik için gerekli prim gün sayısı doldurulabilir.
• Sigortalılık Süresi: Bahsi geçen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaların ilk başladığı tarihten, emeklilik isteğinin yazılı olarak iletildiği tarihe kadar geçen süreye verilen isimdir. Sigortalılık süresi hesaplanırken aktif olarak sigorta priminin yatırılmış olması beklenmez. Yalnızca 18 yaşını geçtikten sonra sigortalı bir işe ne zaman girdiğiniz ve ne zaman emekli olmak istediğiniz üzerinden hesaplanır. Aradan geçen yıllarda, çalışmıyor olduğunuz senelerin bir önemi yoktur.
• Yaş Haddi: 1999 yılı öncesi emekli olanlar için geçerli olmayan bir kavramdır. 1999 yılında geçirilen yasa tasarısıyla birlikte, üstteki iki şartın sağlanması emekli olmak için yeterli görülmemiş ve bir de yaş sınırı koyulmuştur. Yani, 1999 yılına kadar 40 yaşında bile emekli olabilen insanlar görebilmemize rağmen, değişen kanunla beraber 1999 sonrasında emekli olan herkes için yaş sınırı getirilmiştir. Ayrıca gerekli prim gün sayısı da arttırılmıştır.

Bu değişiklikle beraber, 1999 yılından önce işe girenler ciddi sorunlar ve kaygılarla yüzleşmek durumunda kalmıştır. Çünkü işe girdikleri seneler baz alınarak, emekli olma şartları “15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü doldurma” olarak belirlenmiştir ve bu, hukuksal düzeyde kazanılmış hak olarak nitelendirilir.

İlgili Kanun Değişikliği ile Birlikte Yaş Haddi Nasıl Hesaplanır ve Güncel Emeklilik Şartları Nelerdir?

• 1999 ve 2008 seneleri arasında işe girenler için erkekler 60 yaşına ve kadınlar da 58 yaşlarına girmiş olmak zorundadır.
• 2008 sonrası işe giren bireyler için durum biraz daha karışıktır çünkü “basamaklı emeklilik sistemi” adı verilen bir düzen oluşturulmuştur. Doldurulması gereken prim gün sayısı normal emeklilik için 7200 olarak belirlenmiştir. Eğer birey, 2036-2037 yıllarında emekli olacak ise, erkekler için doldurması gereken yaş 61, kadınlar için 59 olarak belirlenmiştir. Eğer birey, 2038-2039 yıllarında emekli olacak ise, erkeklerde gerekli yaş 62, kadınlarda 60 şeklinde her sene bir yaş daha arttırılarak 2048 yılında emekli olacak bireylerde sabitlenir ve bu tarihten sonra emekli olacak kadın-erkek fark etmeksizin, istenilen yaş 65 olacaktır.

%5 Kesintiyle Emeklilik Nedir?

Özetle, 2008 sonrasında işe giren bireyler için emeklilik yaşı daha kabullenebilirken, 1999 ve 2008 arasında emeklilik bekleyen bireylerde oldukça sarsıcı etkiler doğurmuştur. Bu sebeple de “EYT yüzde 5 kesintiyle emeklilik” olarak anılan bir çözüm üretilmiştir. Buradaki tasarı şu şekilde özetlenebilir; erken emekli olabilmesi için kalan sene başına, emekli maaşının %5’i kesintiye uğratılarak birey emekli olabilir.

Örneklemek gerekirse, eğer 1999 tarihli yasa geçmeden önce emekli olmanıza 3 sene var ve emekli maaşınız 2000 TL olacak ise, 2000×0.05×3 formülü ile kesinti miktarınız hesaplanır, yani maaşınızdan 300 TL kesilir ve her ay 1700 TL hesabınıza yatırılır. Nisan ayında gerçekleşen başkanlık referandumundan sonra, emeklilikte yaşa takılanlar yasa tasarısının imzalanacağı konuşulurken, Eylül 2017 tarihi itibariyle erken emeklilik imzalandı mı sorusuna vereceğimiz yanıt ne yazık ki hayır olacaktır.

Erken Emeklilik Hakkında Bilgiler